KESME TİPLERİ

İş parçası yüzeyindeki hareketin niteliğine göre farklı kesme tipleri bulunmaktadır. Şöyle ki, kesme işlemleri iki farklı şekilde yapılmaktadır. Bunlardan ilkinde iş parçası sabit iken kesici takım dönme hareketi yaparak iş parçası yüzeyinden talaş kaldırmaktadır. Bu işlem frezeleme olarak adlandırmaktadır. Talaş kaldırma işlemini yapmak için iş parçasının döndürüldüğü yöntemler ise tornalama olarak adlandırılır. Kesme işlemi kısaca, eldeki bir iş parçasının yüzeyinde kesici bir ucun hareket ettirilmesi suretiyle iş parçasına istenilen şeklin verilmesidir.

Frezeleme

En sık kullanılan kesme işlemlerinden biri olan frezeleme işlemlerinde kendi ekseni etrafında dönen kesici takımlar yardımıyla, bu takımlara doğru ilerleme hareketi yapan iş parçaları üzerinden talaş kaldırılması yoluyla üretim yapılmaktadır. Bu işlemlerin yapıldığı kesici takımın çevresinde, alnında ya da hem çevresinde hem de alnında kesici dişler bulunabilmektedir. Kesici uçların kesici takımın üzerindeki konumuna göre frezeleme işlemi çevresel frezeleme ve alın frezeleme olarak adlandırılır.

Her ne kadar tarihi 18. yüzyıla dayandırılabilse de modern tasarımının geliştirilmesi ve yaygınlaşması 19. yüzyıla denk gelen freze tezgâhları, freze çakısının bağlandığı milin konumuna göre adlandırılmaktadır. Kesici takımın bağlandığı mil yatay ise, yatay freze; dikey ise, düşey freze; hem yatay hem dikey çalışabiliyorsa üniversal freze olarak adlandırılmaktadırlar.

CNC Frezeleme

19. yüzyılda geliştirilen freze tezgâhları, 20. yüzyılın ilk yarısında iş kapasiteleri çok yüksek modern tasarımlarına ulaşmıştır. 20. yüzyılın ikinci yarısı dolaylarında freze tezgâhlarında nümerik kontrol (NC) kullanılmıştır. Bu dolaylarda, her ne kadar şahsi kullanımı neredeyse yok olsa da, bilgisayar sistemlerinin insan hayatına girmesiyle CNC freze tezgâhları ortaya çıkmıştır. Bu tür freze tezgâhlarının, en gelişmiş tür oldukları söylenebilir. Bilgisayar temelli programlamayla çalışan bu tezgâhlar hem birim miktarda yapılan üretim için gerekli olan iş gücünü oldukça azaltmakta hem de iş parçası üzerinde yapılan işlemlerin olabilecek en mükemmel şekilde yapılabilmesine imkân sağlamaktadır.

Tornalama

Bir diğer kesme tipi olan tornalama, kendi ekseni etrafında dönen bir iş parçası üzerinden, kendisine doğru dikey hareket yapan kesici takımlar yardımıyla talaş kaldırma işlemi olarak tanımlanabilir. Bu işlemlerin yapıldığı tezgâhlara ise torna tezgâhları ismi verilmektedir.Tornalama tezgâhlarında konik, silindirik yüzeyleri işleme, iş parçasının üzerinde delik açma, iç ya da dış vida açma, tırtıl çekme ve yay sarma gibi birbirinden farklı işlemler yapılabilmektedir. Günümüz dünyasında kullanılan hemen her makinede bulunan önemli parçaların birçoğunun üretimi torna tezgâhları sayesinde yapılmaktadır.

İş parçası üzerinde yapılmak istenen işlemlere göre torna tezgâhları da farklılaşmaktadır. Üniversal torna tezgâhlarıolarak adlandırılan tezgâhlar hemen her işlem için kullanılan çeşitleridir. Bu tip tezgâhlar dışında, revolver torna tezgâhı, otomat torna tezgâhı, dikey torna tezgâhı, masa tipi torna tezgâhı, alın torna tezgâhı, ağır iş torna tezgâhı gibi birçok özel amaçlı torna tezgâhı tipi mevcuttur.

CNC Tornalama

CNC frezeleme tezgâhları gibi CNC torna tezgâhları da endüstriyel üretimde büyük öneme sahiptir. Bilgisayarlı sayısal denetim kelimelerinin İngilizcelerinin kısaltması olan CNC kelimeleri bu tezgâha adını vermektedir. Tıpkı CNC freze tezgâhlarında olduğu gibi, bu torna tezgâhlarında da işlemler elle değil bilgisayar yardımıyla yapılmaktadır. Bu işlemlerin yapılması için G ve M kodları denilen özel bir kodlama sistemi kullanılmaktadır.