KESİCİ TAKIMLARDA OLUŞAN HATALAR

Birçok farklı faktöre bağlı olarak, talaşlı imalat işlemlerinde kullanılan kesici takımlarda oluşan hatalar da farklılaşmaktadır. Kesici takımlar yardımıyla iş parçaları üzerinden talaş kaldırma yöntemiyle yapılan üretim biçimine talaşlı imalat denilmektedir. Aşınma direnci, tokluk, ısıl sertlik ve kesici takımın yapılmış olduğu malzemenin özellikleri kullanım esnasında takım yüzeyinde oluşan hataları etkilemektedir.

Kesici Takımlarda Hataları Etkileyen Faktörler

Aşınma Direnci: Talaş kaldırma işlemi, iş parçası yüzeyinin kesici takımın bir ya da birkaç noktası ile temas ettirilmesi yoluyla iş parçasının yüzeyinden fazlalıkların alınmasıdır. Bu temas etme durumunda sadece iş parçası yüzeyinde değil, kesici takım yüzeyinde de aşınma oluşmaktadır. Kesici takımların bu aşınma kuvvetine karşı gösterdiği mukavemete aşınma direnci denilir.

Tokluk: Bir parçanın kopana kadar emebildiği enerji miktarına tokluk denilmektedir. Aşınma direncine ek olarak, parçanın yüksek tokluk değerlerine sahip olması da kesici takımlarda oluşan hataları azaltmaktadır. Şöyle ki, tokluğu yüksek olan malzemelerin dayanıklılık değerleri de yüksektir.

Isıl Sertlik:Kesici takımların kullanıldıkları işlem esnasında açığa çıkan ısılara karşı gösterdiği mukavemete ısıl sertlik adı verilir. Isıl sertliğin yüksek olması demek, kesici takımın yüksek ısılarda bile deforme olmadan kullanılabilmesi anlamına gelmektedir. Böylece kesici takımda ısıl sertliği düşük olan takımlara nazaran daha az hata oluşacaktır.

Takım Malzemesi:Kesici takımlar birbirinden farklı birçok farklı işlemde kullanılmaktadır. Bu kullanım yelpazesine bağlı olarak farklı malzemelerden kesici takımlar üretilebilmektedir. Sermet, seramik, semente karbür, yüksek hız çelikleri, takım çelikleri, CBN kaplama gibi birçok farklı malzeme kullanılarak üretilen kesici takımlarda birbirinden farklı derecelerde hatalar görülebilmektedir.

Kesici Takımlarda Hata Çeşitleri

Serbest Yüzey Aşınması: Kullanıcılar tarafından en çok tercih edilen hata tipi serbest yüzey aşınmasıdır. Bu aşınma önceden hesaplanabilir bir yapıya sahiptir. Kesici takımlarda en sık karşılaşılan hata tipi olan serbest yüzey aşınması kesici takımların çok yüksek hızda çalıştırılmasından ya da takımın sahip olduğu düşük aşınma mukavemetinden kaynaklanmaktadır. Kesici takımı daha uygun kesme hızlarında kullanarak ya da aşınma direnci yüksek malzemeler tercih etmek bu hata tipini azaltan faktörlerdir.

Krater Aşınması: İş parçası ve kesici takım yüzeyleri arasındaki kimyasal tepkimeler sonucu meydana gelen hata çeşidine krater aşınması denilir. Krater aşınması kesici ucun eğimli taraflarında daha yoğun olarak görülür. Krater aşınmasının sebepleri kesici takımın uygun olmayan yüksek sıcaklıklarda çalıştırılması ya da takım geometrisinin iş parçasına ve yapılan işleme uygun seçilmemesidir. Isıl sertliği yüksek olan malzemeler kullanmak, kesme ısısını düşürmek ya da uygun geometrilerde kesici takım seçimi yapmak bu hata riskini azaltmaktadır.

Talaş Yığılması: İş parçalarından kopan talaşların kesici takım ucuna yapışıp birikerek oluşturduğu hata çeşididir. Kesme hızının düşük olduğu operasyonlarda sıklıkla karşılaşılır. Kesme hızını uygun derecelere çıkararak önlenebilir.

Plastik Deformasyon: Operasyon esnasında açığa çıkan ısı nedeniyle kesici takımın yumuşaması şeklinde ortaya çıkan hata şekline plastik deformasyon adı verilir. Kesme hızını ve sıcaklığı düşürerek önlenebilecek bir yapıya sahiptir.

Termal Çatlaklar: Kesme işlemi esnasında meydana gelen ani ısı değişimleri sonucu kesici takım yüzeyinde oluşan hatalardır. Yüksek şok direncine sahip takımlar kullanılarak azaltılabilir.